Tôi đã gặp khó khăn trong vài tháng qua để tìm cách giải thích một hiện tượng gọi là ủng hộ Bitcoin tối đa. Về cơ bản nó là một phong trào đang tập trung rất nhiều nỗ lực chủ yếu vào ủng hộ sự phát triển của Bitcoin như là một giải pháp blockchain tốt nhất trong các hệ thống tiền mã hóa. Là một người thực dụng, ban đầu tôi rất hoài nghi về những lý tưởng có tính tuyệt đối mà họ có vẻ ủng hộ. Tuy nhiên, thời gian đã dần cắt bỏ những dị nghị che lấp sự thật đằng sau sự khôn ngoan, và tôi đã đã trở nên ngày càng ủng hộ Bitcoin sau rất nhiều lần suy xét. Câu chuyện này bắt đầu và kết thúc trong chính xác cùng một nơi, đó là lý thuyết và giá trị của những gì chúng ta gọi là tiền.
Tiền là gì?
Một trong những lý do mà nhiều người thấy khó hiểu về tiền mã hóa là nó là lai của ngành tài chính, kinh tế, với khoa học máy tính và toán học. Xung quanh toàn bộ điều này là khái niệm về tiền bạc, và không may rằng phần lớn mọi người đều không đồng ý với nhau về bản chất chính xác của tiền bạc, đặc biệt là mục tiêu trao đổi giá trị của tiền bạc. Nếu bạn hỏi 10 người trên đường phố với câu hỏi “tiền là gì?”, bạn sẽ nhận được 10 câu trả lời khác nhau và phần lớn trong số đó sẽ là sai lầm. Lý do tại sao không có nhiều người hiểu sự thật về đồng tiền là không có gì lạ. Có một số thứ đã được thực hiện để đảm bảo rằng đề tài này là không bao giờ được giảng dạy đủ trong các trường học, kèm theo các thuật ngữ khó hiểu hoặc mâu thuẫn nhau được sử dụng trong những nhóm người khác nhau tạo ra việc khó hiểu của vấn đề. Vì vậy, để bắt đầu hiểu được tiền là gì thì chúng ta cần phải rất tỉ mỉ về các thuật ngữ mà chúng ta sử dụng để chúng ta có thể bắt đầu làm sáng tỏ những lớp chồng chéo về ý nghĩa và hoang mang.
Chúng ta sẽ bắt đầu với những mô tả đơn giản về tiền: Chỉ đơn giản là một phương tiện trao đổi, mà có thể tạo thuận lợi cho việc trao đổi gián tiếp của hàng hoá giữa các bên. Nếu Bob là một người làm bánh, và Will là một nông dân lúa mì, Bob sẽ có thể trao đổi giữa bánh mì và lúa mì với Will. Nhưng trong trường hợp Will không muốn lấy bánh mì mà lại có nhu cầu mua ngô, và Charlie, người nông dân trồng ngô không muốn mua lúa mì nhưng lại muốn bánh mì, thì Bob có thể trao đổi bánh mì – ngô với Charlie, và sau đó ông có thể trao đổi lấy lúa mì với Will.
Trong ví dụ đơn giản này, các bắp ngô mà Bob đã mua từ Charlie đóng vai trò như là tiền, mà nó không có giá trị cho Bob ngoài việc sử dụng nó như là một thứ trao đổi gián tiếp. Trao đổi gián tiếp sẽ cho phép phân chia hiệu quả của lao động, để mọi người có thể chuyên sâu về nướng bánh, canh tác ngô, làm giày, … mà không cần phải tìm hiểu tất cả những kỹ năng để tự tạo ra sản phẩm sử dụng cho bản thân. Tiền chỉ đơn giản là một phương tiện tạo điều kiện trao đổi cho việc trao đổi gián tiếp của hàng hoá.
Các loại tiền
Về cơ bản, có 4 loại tiền khác nhau đã được sử dụng trong lịch sử của nền văn minh của con người: Tiền hàng hoá, tiền tín dụng, tiền mặt, và tiền thay thế.
Tiền hàng hóa (commodity money) là loại tiền chúng ta đều quen thuộc. Đó là loại tiền đầu tiên được ‘phát minh’ của nhân loại. Nó đơn giản là một thứ hàng hóa sở hữu những phẩm chất nhất định mà có thể được sử dụng như một phương tiện để trao đổi, điều này liên quan đến các tính chất như: khả năng phân chia, tính bất biến, dễ dàng kiểm chứng được, và không thể giả mạo. Tiền hàng hóa của thời cổ đại, như vàng và bạc, được tạo ra một cách tự nhiên của thị trường. Trong thực tế, đó là loại tiền duy nhất không cần sự đảm bảo mà được sử dụng trong thị trường. Không ai ra lệnh rằng vàng nên được sử dụng. Nó đã được sử dụng, và nhiệm vụ của các chính phủ trong quá khứ là chỉ cần xác minh và điều tiết tính xác thực của nó thông qua hệ thống tiêu chuẩn đúc và đo lường. Tiền hàng hóa này được tạo ra bởi lao động để đào được ra nó từ trạng thái tự nhiên, và công việc chuẩn bị nó để sử dụng như một loại tiền. Nỗ lực này (và toàn bộ ngành công nghiệp bao quanh nó) hoạt động như một bộ đệm tự nhiên với những biến động trong việc cung cấp các hàng hóa, và đóng vai trò như một van điều tiết về việc trao đổi giá trị của loại tiền này.
Tiền tín dụng (credit money) cũng được tạo ra bởi thị trường, và nó chính là sử dụng bản cam kết “tôi nợ bạn” như là tiền. Tuy nhiên, loại tiền này đòi hỏi sự tin tưởng, trong đó mỗi bản “tôi nợ bạn” đi kèm với nó một rủi ro nhất định ở phía đối tác. Ở các thị trường ổn định và khỏe mạnh, rủi ro này là rất ít, nhưng trong các thị trường đang phát triển mà nạn tham nhũng tràn lan hoặc hệ thống pháp lý không đủ để bắt buộc thực thi đúng hợp đồng, nguy cơ này có thể tăng cao. Tiền tín dụng được đặc trưng bởi sự trao đổi hàng hoá hiện nay với tiền bỏ ra trong tương lai (hoặc tiền mặt hôm nay cho hàng hoá tương lai). Tiền tín dụng được sử dụng khá mãnh liệt trong xã hội Mỹ trong 50 năm qua do sự thành công của mạng lưới tín dụng như Visa và Mastercard. Tiền tín dụng, là một văn bản “tôi nợ bạn” chỉ có giá trị khi nó được gán đến một loại tiền đằng sau nó. Trong thuật ngữ đơn giản, tờ giấy vay tiền là đòi hỏi về một tài sản thực tế ở một nơi khác, mà có thể là giá trị tương lai trong trường hợp trái phiếu có lãi suất, hoặc chỉ đơn giản là đảm bảo nhà kho, hoặc chứng chỉ vàng. Một lưu ý quan trọng là trước năm 1930, đồng đô la Mỹ là một loại tiền tín dụng, do bản chất của nó là có thể quy đổi ra một lượng vàng nhất định được nắm giữ bởi ngân khố quốc gia. Sau đó Mỹ đã bỏ bản vị Vàng để có thể in tiền phục vụ chiến tranh, biến nó trở thành tiền mặt. Kể từ sau đó đồng USD dần dần bị mất giá theo thời gian.
Tiền mặt (fiat money) là loại tiền mà chỉ có giá trị vì nó đã được ấn định là có giá trị bởi nhà nước quản lý. Nó không có giá trị nội tại, và trong thực tế, trong nhiều trường hợp chỉ là những tờ giấy vô giá trị nếu nó không được hợp pháp hóa và không được chính phủ dọa tù những người từ chối chấp nhận nó như một phương tiện để trả nợ.
Tiền-thay-thế (money-substitutes) là loại cuối cùng của tiền. Mặc dù có lẽ là hợp lý hơn để gọi nó là một lớp con của tiền. Nó chỉ tồn tại khi các điều kiện xung quanh nó cho phép dễ dàng và sẵn sàng trao đổi được cho bất kỳ 1 trong 3 loại tiền trên. Khoản tiền gửi ngân hàng và tiền đúc là một ví dụ về tiền thay thế. Tiền đúc được sử dụng trong hầu hết các nước. Nó được gọi là ‘tiền đúc’ và không giống như tiền hàng hóa bởi nó không có giá trị nội tại. Ví dụ, nếu bạn đã có một đồng 25 xu và làm tan chảy nó thành kẽm, nó sẽ không có giá trị 25 xu, bạn cũng không thể mua kẹo cao su với nó. Một loại tiền thay thế khác là chip poker ở sòng bạc, và tem phiếu thực phẩm ở Mỹ.
Vậy, Bitcoin là loại tiền gì?
Vậy Tiền ảo Bitcoin nằm tại đâu trong những định nghĩa về tiền bạc? Vâng, tôi biết tôi sẽ gặp bất đồng với nhiều người ủng hộ vàng và những người ủng hộ tiền mặt như Peter Schiff khi tôi nói điều này, nhưng tôi tin rằng Bitcoin rõ ràng là tiền hàng hóa. Đúng rồi, nó là ảo. Đó là do bạn không có cảm giác “thật” khi không sờ hoặc chạm được nó, nhưng rõ ràng là một loại tiền hàng hóa phù hợp với các đặc điểm mà các nhà kinh tế như Ludwig von Mises đã định nghĩa rất tỉ mỉ cách đây 80 năm. Nó đòi hỏi phải làm việc để sản xuất, chi phí tiền bạc để sản xuất, và các ngành công nghiệp khai thác khoáng sản hoặc sản xuất không chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi hệ thống chính trị và chính sách tiền tệ trong ngày. Trong thực tế, điều duy nhất khuyến khích các nhà sản xuất là sự tham lam tích lũy. Tính tham lam là một trong những thực tế tinh khiết nhất và dự đoán được cho động cơ của nhà sản xuất.
Trong nhiều thế kỷ qua, nhiều nhà môi trường than thở một thực tế rằng rất nhiều công ty khai thác vàng đang lãng phí nguồn tài nguyên và năng lượng trong việc đào kim loại màu vàng này ra khỏi mặt đất. Họ có thể đã vận động cả chính phủ để đặt ra các hạn chế về trong ngành công nghiệp khai thác mỏ vàng “để tốt cho nhân loại”. Một số người nói rằng: “Nhìn vào tất cả các nỗ lực lãng phí và năng lượng mà họ tiêu hao chỉ để đào mỏ” – rõ ràng những người này không hiểu thị trường và các cơ chế hoạt động bên trong nó và cũng không phải là lực lượng kiểm soát dòng chảy của nguồn cung để đáp ứng cầu (cầu về tiền bạc).
Một thị trường tự do sẽ tự tìm cách điều chỉnh giá để những người đào mỏ vẫn có lợi nhuận. Sẽ không cần thiết có sự can thiệp của chính phủ để điều phối thị trường. Nó sẽ hoạt động dựa trên nguyên tắc cân bằng giữa lòng tham và sự sợ hãi. Hơi lạc đề, tuy nhiên, tôi nghĩ rằng bạn sẽ đồng ý rằng Bitcoin có tất cả những đặc điểm của một loại tiền hàng hóa như đã được chứng minh, và do đó nó hành động chính xác như một nền kinh tế.
Một số thông tin liên quan khác như: Biến động giá Bitcoin ; Sàn giao dịch mua bán Bitcoin
